E lua ta'uta'ua le ma'a oneone ma le limestone maa faanatura fa'aaogaina i le tele o fa'ata'ita'iga ma fa'ata'ita'iga. E ui ina tutusa ia maa e lua, e iai foi uiga ma'oti e tuueseeseina ai. I totonu o lenei blog post, o le a suʻesuʻeina e matou tagata atamamai le eseesega autu i le va o le oneone ma le limestone, faʻamalamalamaina o latou fatuga, foliga vaaia, tumau, ma le faʻaaogaina.
Pe o e mafaufau e faʻaaoga pa'u ma'a mo se foliga fa'alelei ma le aulelei po'o le tu'ufa'atasia o ma'a oneone mo lona uiga fa'apitoa ma le lalelei fa'alelei, dfl-maa i Columbus ma Cincinnati o lau alu-i le taunuuga mo le tele o filifiliga maualuga maa masani. Se'i o tatou maulu ma su'esu'e uiga uiga ese o le ma'a oneone ma le ma'a ma'a ma pe fa'apefea ona fa'aeaina lau isi galuega.
O le ma'a'amu o se ituaiga o ma'a palapala e maua mai i le fa'aputuina o otaota fa'aola, e pei o atigi, 'amu, ma algae, po'o ala i vaila'au, e pei o le timu o le calcium carbonate mai le vaituloto po'o le sami. O le fa'atupuina o moega ma'a'a'a e tupu i si'osi'omaga papa'u o le gataifale e pei o fata po'o fata.
O le papa e masani ona efuefu, ae e mafai ona e maua ni fesuiaiga o paʻepaʻe, samasama, poʻo le enaena ona o le i ai o mea faʻalenatura poʻo faʻailoga o le uʻamea poʻo le manganese. E mafai ona fesuia'i le mea'ai o le ma'a'a'a, ma o le tele o moega ma'a'a'a e fa'amea lamolemole a'o isi e sili atu ona talatala. O lenei maa tele na faia se sao taua i le atinaʻeina o le tala faasolopito o le lalolagi, faatasi ai ma fossil e masani ona maua i totonu o maʻa limestone. E mafai fo'i ona o'o atu i le fa'atupuina o ana ma'a lime.
Ma'a oneone o le isi ituaiga o ma'a palapala e fa'atatau i le oneone e maua mai i minerale, ma'a, ma mea fa'aola. E mafai ona maua i le lalolagi atoa, ma le tele o tupe teu i atunuu e pei o le Iunaite Setete, Aferika i Saute, ma Siamani. Ole fatuga ole Sandstone ole quartz po'o feldspar, aua o nei minerale e sili ona tetee ile tau.
E masani ona tupu i nofoaga e teu ma tanumia ai le oneone, e masani lava i fafo atu o vaitafe. Ae ui i lea, e mafai foi ona maua i oneone toafa oneone ma siosiomaga matafaga. A'o iai fossil i nisi taimi i ma'a oneone, e fa'aitiitia le taatele pe a fa'atusatusa i le limestone. Sandstone e sau i le tele o lanu, e aofia ai moli, samasama, lanu enaena, ma le mumu, faʻaopoopo i lona vaʻaia vaʻaia ma le faʻaogaina i faʻaoga eseese.
O ma'a lime ma ma'a oneone o ni ma'a lelei uma, ae o lo'o i ai o latou eseesega taua i le tu'ufa'atasiga, fa'atulagaina, malosi, ma foliga vaaia. Se'i o tatou su'esu'eina le eseesega i le va o nei ma'a palapala e lua.
E mafai ona fa'avasegaina ma'a limestone ma ma'a oneone e fa'atatau i lo latou fa'avasegaina ma le fa'atulagaina. Ua fa'avasegaina ma'a limestone ose ma'a li'o e fa'atupu mai le fa'aputuina o minerale ma mea fa'aola i si'osi'omaga o le gataifale. E fa'atosina mai le calcium carbonate ma e masani ona iai fossil ma atigi vaega.
O le ma'a oneone, ose ma'a palapala, e fa'ailoaina i lona fa'atupu mai le oneone e lapopo'a fatu o minerale ma ma'a. E mafai ona afua mai i siosiomaga eleele ma gataifale. O ma'a e lua e iai uiga ma fa'aoga tulaga ese, o lea e taua tele i le fausiaina ma le mamanu. O le malamalama i lo latou fa'avasegaga e fesoasoani e iloa ai uiga fa'apitoa ma le fa'aogaina o nei ma'a.
O ma'a lime ma ma'a oneone e 'ese'ese i a latou faiga fa'avae. O le fa'atupuina o ma'a a'o e tupu i le fa'aputuina o timuga carbonate, e masani lava mai si'osi'omaga o le gataifale anamua. E tupu pe a o'o ina fa'anofoa ma fa'apipi'i le calcium carbonate i foliga o atigi, 'amu, po'o isi toega oona mai meaola o le gataifale.
I se eseesega, o le maa oneone e fausia e ala i le tuufaatasia o fatu oneone, a le o le tafia ma le felauaiga o maa sa i ai muamua po o le timu o le oneone i le eleele po o le gataifale. O le fa'avaeina o le ma'a'a'a e feso'ota'i vavalalata ma mea e pei o le carbonate saturation, vevela, ma le carbon dioxide i totonu o le vai, ae o le ma'a oneone e a'afia i mea e pei o le tafia, felauaiga, ma le tu'u.
O le tuufaatasiga o le isi lea eseesega i le va o le lua. Limestone ma le oneone, e ui o ma'a palapala e lua e iai le eseesega i le tuufaatasiga. Ole ma'a'a'ole e fa'atatau i le calcium carbonate ua fa'amavae, e masani lava ile calcite. O lenei fatuga e maua ai le limestone lona uiga tumau ma le gafatia e tetee atu i le tau.
O le maa oneone, i le isi itu, e tele lava ina fausia i fatu oneone e lapopoa o minerale, papa, poʻo mea faʻaola. E masani ona iai le quartz ma feldspar, faʻatasi ai ma isi minerale. O lenei fatuga e tu'uina atu ai le ma'a oneone lona uiga uiga ese ma le malosi. A iai sou malamalamaga i le tu'ufa'atasiga o nei ma'a, e mafai ona e iloa lelei lo latou talafeagai mo fa'aoga eseese, e pei o le fausiaina po'o mea teuteu.
O ma'a lime ma ma'a oneone e 'ese'ese 'ese'ese i tulaga o le malosi ma le tumau. Limestone, pei o le calcite rock, ua lauiloa ona o lona umi ma le gafatia e tetee atu i le tau. E fai lava si a'afia i le fa'aleagaina o lea e talafeagai mo fa'aoga eseese, e aofia ai maa limestone pavers.
I le isi itu, e ui o le oneone e masani ona malosi ma umi, e mafai ona sili atu ona faʻaleagaina pe a faʻatusatusa i le limestone. E mana'omia e pa'u ma'a oneone le fa'aeteete atili e puipuia ai le ta'e po'o le tafia. E le gata i lea, o le maa oneone e sili atu ona maaleale i le faʻamaʻiina o vailaʻau ma e ono aʻafia i vailaʻau malolosi. E pei o soʻo se maʻa masani, o le tausiga lelei ma le puipuiga e mafai ona fesoasoani e faʻaleleia le umi ma le maufetuunaʻi o maʻa maʻa ma oneone.
Limestone ma sandstone o filifiliga lauiloa uma pe a oʻo mai i faʻaoga eseese i le fausiaina ma le mamanu. Limestone e masani ona aulelei ma umi e masani ona faʻaaogaina mo le fatuina o foliga maʻa mataʻina e pei o si'osi'omaga ma'a afi afi, ma'a lime copings, ma pa'u ma'a. Ose ma'a palapala e ofoina atu le tele o lanu ma lanu, e mafai ai ona faʻaogaina mo galuega i totonu ma fafo.
I le isi itu, o le maa oneone, o le isi maa palapala, e fetaui lelei mo ufiufi papa. E ese le lanu ma le mafanafana o le eleele e masani ona faʻaaogaina e fausia ai foliga matagofie ma fausaga. E ui ina aumaia uma e le limestone ma le oneone a latou lava lalelei ma uiga i se poloketi, e iu lava ina oʻo mai i lou lava manaʻoga ma manaoga faʻapitoa. Pe e te filifilia le limestone poʻo le oneone, o le a faʻaopoopoina uma le paʻi o le matagofie faʻanatura i soʻo se mamanu.
O le tau o le isi lea mea e tatau ona mafaufau i ai. E ui lava o ma'a limestone ma ma'a oneone e lua ma'a palapala, e iloga le eseesega o tau. O ma'a limestone o lo'o maua i le lotoifale e foliga mai e sili atu le taugofie pe a fa'atusatusa i le oneone, e ono mana'omia ai le felauaiga mai nofoaga mamao. O le tau o le limestone e mafai ona fesuisuiaʻi e faʻatatau i mea taua e pei o le lanu, lelei, ma le mafiafia. E le gata i lea, o le tau o le ma'a e mafai ona a'afia i le lavelave o le poloketi ma le fa'aogaina fa'apitoa, e pei o fa'ama'a afi po'o ma'a limestone copings.
Sandstone, i le isi itu, e masani ona i ai se tau maualuga atu ona o ona uiga uiga ese ma le faʻatapulaʻaina o avanoa o nisi ituaiga. A e mafaufau i tau, e te mana'o e fa'atalanoa ma fa'atau oloa po'o tagata tomai fa'apitoa e maua ai tau sa'o e fa'atatau i mana'oga ma'oti o le poloketi ma le taunu'uga mana'omia.
E ese fo'i le ma'a a'o ma le oneone i le tausiga. O ma'a limestone e sili atu ona umi ma fa'asa'o i le tau, o lea e mana'omia ai le itiiti o le tausiga. O le fa'amamāina faifaipea i le fasimoli mālū ma le vai e masani lava ona lava e fa'atumauina ai foliga sili ona lelei o luga o ma'a.
Ae ui i lea, o le Sandstone, atonu e manaʻomia ai le faʻaeteete ma le tausiga. E sili atu ona a'afia i le pisia ma le liu lanu, aemaise lava pe a fa'aalia i mea oona. E tatau ona e aloese mai vaifofo oona pe a fa'amama ma'a oneone, aua e mafai ona fa'aleagaina. O le fa'amauina lelei ma le toe fa'aogaina masani o le fa'amaufa'ailoga e mafai ona fesoasoani e puipuia uma le limestone ma le oneone ma fa'atumauina lo latou ola umi ma le matagofie i le aluga o taimi. O fa'ata'ita'iga fa'aleleia e fa'atatau i ituaiga ma'a ta'itasi o le a fesoasoani e fa'asaoina lo latou fa'alelei fa'alelei ma le fa'ata'atia lelei.
O ma'a limestone e masani ona efuefu, ae atonu e pa'epa'e, samasama, pe enaena. O lona uiga calcite e ese mai le maa oneone, ma e ui atonu o loʻo i ai fatu carbonated, e masani lava ona e vaʻai i fasi meaʻai pe a e vaʻavaʻai totoʻa. O ma'a lime ma ma'a oneone e 'ese'ese 'ese'ese i le va'aiga ma le agava'a. Limestone o loʻo i ai se mea lamolemole ma faʻataʻitaʻiga faʻataʻitaʻiga e ofoina atu ai se faʻalelei ma le matagofie. E masani ona faʻaaogaina i foliga faʻapolopolo mo se foliga faʻalelei ma faʻapitoa.
Talu ai ona o le maa oneone e tele vaega o papa ma oneone, o lona lanu e amata mai i le lanumoana i le mumu, enaena, po o le lanumeamata. O lo'o fa'aalia ai fo'i se stratification va'aia i fa'apalapala, lea e le'o iai - ma mafaufau pe fa'apefea ona iloa ma'a oneone? E pei o le sandpape, e masani lava ona i ai se gaogao, fa'ameamea. A e va'ai toto'a, o le a mafai ona e va'aia fatu oneone ta'itasi. E sili ona fegalegaleai ma e mafai ona fa'aoga e fai ai mamanu fa'aleaganu'u ma fa'aonaponei. Pe e te mana'o i le fa'alelei fa'alelei o le limestone po'o le matagofie mata'utia o le ma'a oneone, o lo'o ofoina uma atu uiga fa'apitoa e mafai ona fa'aleleia ai so'o se galuega faufale po'o se mamanu.
E pei ona matou ufiufi, o le oneone ma le limestone e ofoina atu uiga ma uiga ma'oti, e talafeagai ai mo fa'aoga eseese i le fausiaina ma le mamanu. A'o fa'aalia e limestone le lalelei ma le tumau, o le ma'a oneone e fa'aalia le matagofie mata'utia ma le tele o lanu ma lanu. O le malamalama i le eseesega autu i le va o nei maʻa palapala e mafai ona fesoasoani ia te oe e faia ai le filifiliga sili mo lau poloketi.
Afai e le mafai ona e totogia i matou i se asiasiga, e mafai ona e suʻesuʻeina la matou faʻamatalaga lautele i luga o la matou upega tafaʻilagi!
Aua ne'i misia le avanoa e fatu ai ata mata'ina po'o laufanua mata'ina i nei ma'a mata'ina. Maua se upusii mai dfl-stones i le aso!