Tebigy daş öýlerde we baglarda iň köp ulanylýan materiallardan biridir. Particularöne aýratyn daş plitalaryňyzyň, kerpiçleriňiziň ýa-da poluňyzyň nireden gelendigini bilmek üçin durduňyzmy?
Tebigy daş müňlerçe ýyl ozal Earther diňe mineral gazlaryň topy bolanda döredilipdi. Bu gazlar sowap başlansoň, gysyp, häzirki bilýän dünýämizi emele getirdi. Hut şu prosesde tebigy daş emele geldi - döredilen daşyň görnüşi, şol döwürde haýsy minerallaryň birleşdirilendigine baglydyr. Bu millionlarça ýyl bäri bolup geçen haýal prosesdi. Earther mesgen tutup başlanda, bu daşlaryň köpüsi ýylylyk we basyş bilen kem-kemden ýer ýüzüne itildi we häzirki görýän uly görnüşlerimizi döretdi.
Daş dünýäniň islendik ýerinden gelip biler we daşyň görnüşi gelip çykyşy bilen kesgitlenýär. Amerikada, Meksikada, Kanadada, Italiýada, Türkiýede, Awstraliýada we Braziliýada, şeýle hem dünýäniň beýleki ýurtlarynda karhanalar bar. Käbir ýurtlarda birnäçe tebigy daş karýerleri bar, beýlekilerde diňe az sanlysy bar. Aýratyn daşlaryň nireden gelip çykandygyny we olaryň emele gelendigini has içgin öwreneliň.
Mermer ýylylyk we basyş arkaly üýtgedilen hek daşynyň netijesidir. Bu heýkeller, basgançaklar, diwarlar, hammamlar, hasap depeleri we ş.m. diýen ýaly ulanylyp bilinýän köpugurly daş. Adatça ak, mermer bilen görülýän gara we çal reňklerde hem bolýar we howa çydamlylygy gaty ýokary.
Kwars ýylylyk we gysyş arkaly üýtgedilen çäge daşyndan gözbaş alýar. Daş esasan ak reňkde bolýar, ýöne oňa goňur, çal ýa-da ýaşyl reňkler hem bolýar. Iň kyn tebigy daş görnüşleriniň biri bolup, fasadlary, taýaklary we agyr daşlary talap edýän beýleki desgalary gurmak üçin ajaýyp saýlama bolýar.
Granit aslynda magma (lava) täsirine sezewar bolan we dürli minerallara täsir etmek arkaly üýtgedilen bir daşdy. Bu daş, belli bir döwürde ýokary wulkan işjeňligini gören ýurtlarda duş gelýär we gara, goňur, gyzyl, ak we dürli reňklerde diýen ýaly dürli reňklerde bolýar. Granit antibakterial häsiýetleri sebäpli aşhanalar we hammamlar üçin ajaýyp wariantdyr.
Hk daşy merjen, deňiz gabyklary we beýleki umman durmuşynyň bilelikde gysylmagynyň netijesidir. Hek daşynyň iki görnüşi, kalsiýdan doly has kyn görnüşi we has köp magneziýli ýumşak görnüşi bar. Gaty hek daşy gurluşyk pudagynda köplenç ulanylýar ýa-da suw geçirmeýän hili sebäpli minomda ulanylýar.
Bluestone käwagt bazalt diýilýär we dünýäde iň ýaýran tebigy daşlardan biridir. Blueston lawanyň üýtgemegi arkaly emele gelýär we şonuň üçin Eartheriň ýüzüne iň ýakyn daşlardan biridir. Bazalt, köplenç has goýy reňkde bolýar we gaty gurluşy sebäpli jaýyň üçegi we pol plitalary hökmünde ulanylýar.
Slaýt slanes we palçyk çökündileri ýylylyk we basyş arkaly üýtgedilende döredildi. Gara, gyrmyzy, gök, ýaşyl we çal reňklerde bar bolan şifer üçek üçin iň meşhur seçime öwrüldi, sebäbi inçe kesilip we sowuk temperaturalara az zyýan berip bilýär. Şifer, dowamly tebigatyna köplenç pol örtügi hökmünde ulanylýar.
Travertine suw joşmalary hek daşy bilen ýuwlanda, mineral ýataklaryny galdyryp döredilýär. Guradygyça, goşmaça minerallar kem-kemden travertin diýilýän has dykyz material döretmek üçin berkleşýär. Bu daş mermer ýa-da granit bilen çalşylanda gowy, sebäbi has ýeňil we işlemek has aňsat, ýöne henizem çydamly. Şol sebäpli travertin köplenç pollarda ýa-da diwarlarda ulanylýar we yzygiderli saklansa elli ýyl töweregi dowam eder diýlip çaklanylýar.